سال ششم، شماره چهارم، تابستان 1388، 67ـ 104
معاد جسمانى از ديدگاه ابن عربى
عليرضا كرمانى
چكيده
در اين مقاله، ضمن بيان اصول و مبانى عرفان ابنعربى در زمينه معاد جسمانى، بر اين نكات تأكيد شده است: 1. انسان موجود مجرّدى است كه همواره و در هريك از نشآت، مدبّر بدنى متناسب با آن نشئه است. بر اين اساس، بدن انسان در عالم دنيا مادّىِ عنصرى، در برزخ برزخى و مثالى، و در عالم آخرت اخروى با مزاجى كاملا متفاوت با مزاج دنيوى است؛ 2. عالم آخرت داراى دو منزل بهشت و جهنم است و بيان حقيقت و جايگاه اين دو منزل، كيفيت معاد و چگونگى هويّت آدميان را در اين دو منزل روشن مىكند؛ 3. كلّ عالم عناصر، يعنى مادون فلك مكوكب (كه شامل ارض و افلاك هفتگانه است)، به جهنم بدل مىشوند و لذا جهنم و جهنميان هويّتى عنصرى، امّا تبدّليافته دارند؛ 4. بهشت در ميان فلك مكوكب و فلك اطلس واقع شده است و از اينرو، بهشتيان متناسب با جايگاه خويشْ داراى بدنى از سنخ اجسام بسيطهاند؛ 5. بدين ترتيب، معادْ با بدنى جسمانى، كه متفاوت با جسم دنيوى است، صورت خواهد پذيرفت.
كليدواژهها: معاد جسمانى، بهشت، جهنم، افلاك ثوابت، عالم طبيعت، اجسام بسيطه، ابىعربى.
