حلول

سال يازدهم، شماره اول، پاييز 1392، 11ـ38

عبدالرسول عبوديت¹

چكيده

در كتاب هاى فلسفى، در مبحث مقولات، درباره انواع جواهر و اعراض، فراوان بحث شده است، اما درباره رابطه عرض و جوهرى كه موضوع آن است بحث مستقلى وجود ندارد و فقط در مواضع متعددى، به طور متفرق، در ضمن بيان مطالب ديگر، اشاره وار از آن سخن به ميان آمده است. اين بحث، هم دچار اشكالات و تعارضاتى است هم در آن اختلاف نظر هست. به اين جهت، در اين مقاله، مستقلاً به آن پرداخته شده است. پس از مقدمه ديدگاه هاى متفاوتى درباره رابطه عرض و جوهر مطرح شده؛ سپس مشكلات هريك از ديدگاه ها بررسى شده است و سرانجام با ارائه راه حل و مقايسه ضمنى آنها زمينه براى اين نتيجه فراهم شده است كه در مقام تعيين معيارى براى عرض، انفكاك پذيرى عرض از جوهر جايگزين مغايرت وجودى آنها شود.

كليدواژه ها: جوهر، عرض، موضوع، حلول، معقول ثانى فلسفى، مقدار، كيفيت استعدادى، اضافه.