نقد و تحلیل رویکرد دنت درباره برهان معرفت

محسن بهلولي فسخودي / استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی m.bohlooli@ihcs.ac.ir

چکیده

فیزیکالیسم دیدگاهی است که باور دارد تمام واقعیت‌های جهان امور فیزیکی هستند که برای تبیین آنها تنها به علوم فیزیکی نیاز داریم. فرانک جکسون برای رد فیزیکالیسم آزمونی فکری مطرح کرده که به برهان معرفت معروف شده است. ایده اصلی این برهان باور به وجود کیفیات ذهنی است. این کیفیات دارای ویژگی‌های غیرفیزیکی، درونی و ذاتی، خطاناپذیری و بیان‌ناشدنی هستند که از راه درون‌نگری و به شکل مستقیم در دسترس شخص قرار دارند. دنت معتقد است که کیفیات ذهنی دارای این ویژگی‌ها نیستند و درنهایت نتیجه می‌گیرد که اصلاً کیفیات ذهنی وجود ندارند و فیزیکالیسم را نمی‌توان انکار کرد. مسئله اصلی این مقاله بررسی و تحلیل انتقادهای دنت بر برهان معرفت است تا مشخص شود که تا چه اندازه در رد این برهان موفق بوده است. نتيجه تأكيدي است بر اينكه دنت در انجام چنین کاری موفق نبوده است؛ زیرا دنت معرفت به کیفیت که تنها از منظر اول‌ شخص امکان‌پذیر است را در تبیین خود نادیده انگاشته و قادر به رد ویژگی ذاتی بودن و دسترسی درون‌نگرانه مستقیم آگاهی شخص به کیفیات ذهنی نیست.

کلیدواژه‌ها: برهان معرفت، کیفیت ذهنی، درون‌نگری، فیزیکالیسم، شبه پدیداری.