TY  - JOUR
ID  - 5002378
TI  - بازاندیشی در مبانی نظریه قرب‌گرایی: پاسخی به یک نقد
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 4
LA  - fa
SN  - 1735-4545
AU  - Mohammad, Sarbakhshi
AD  - دانشیار - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
AU  - Ahmad, Saeidi
AD  - دانشیار - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
Y1  - 2026
PY  - 2026
VL  - 23
IS  - 3
SP  - EP  - قرب‌گرایی ,حب ذات ,حب الهی ,انسان کامل ,ارزش اخلاقی ,واقع‌گرایی اخلاقی ,آیت‌الله مصباح یزدی ره ,DO  - 10.22034/marefatfalsafi.2025.5002378
AB  - نظریه اخلاقی «قرب‌گرایی» آیت‌الله مصباح یزدی، از برجسته‌ترین نظریات واقع‌گرا در فلسفه اخلاق اسلامی معاصر است که به طور گسترده مورد بحث و نقد قرار گرفته است. مقاله حاضر، پاسخی است به مقاله «نقدی بر یک نقد» (مصباح، شهریاری و سروش) که در دفاع از این نظریه و در واکنش به نقدهای پیشین نگارنده تدوین شده بود.

این پژوهش استدلال می‌کند که هرچند مقاله مذکور به شفاف‌سازی نظریه کمک کرده، اما هسته اصلی اشکالات پیشین در ابعاد منطقی، معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی همچنان به قوت خود باقی است. در بُعد منطقی، بر وحدت «فعل» و «عنوان» در ارزیابی اخلاقی تأکید می‌گردد. در بُعد معرفت‌شناختی، بیان می‌شود که گزاره‌های بنیادین اخلاقی، ماهیت ترکیبی دارند نه تحلیلی. در بُعد هستی‌شناختی نیز، انحصار «حب ذات» به عنوان مبنای ارزش‌ها به چالش کشیده شده و استدلال می‌شود که «حب الهی» یک انگیزه اصیل است و «انسان کامل» نه فقط یک واسطه، بلکه یک هدف و الگوی عینی محسوب می‌شود. در نهایت، این مقاله نشان می‌دهد که این اصلاحات پیشنهادی، با تقویت ابعاد توحیدی و عملی نظریه قرب‌گرایی، موجب تضعیف آن نشده، بلکه به استحکام و غنای آن کمک می‌کند.
UR  - https://marefatfalsafi.nashriyat.ir/node/5002378
L1  - ER  -