TY  - JOUR
ID  - 5000834
TI  - بررسی رویکرد ارزش‌شناختیِ جبرگرایی در فلسفة تکنولوژی
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 4
LA  - fa
SN  - 1735-4545
AU  - Mustafa, Eslami 
AD  - دانشجوی دکتری - فلسفه - مؤسسه
AU  - Mohammad Ali, Mohiti Ardakan
AD  - دانشیار ـ فلسفه اسلامی ـ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
Y1  - 2025
PY  - 2025
VL  - 22
IS  - 4
SP  - EP  - مبانی علوم انسانی اسلامی ,ارزش‌شناسی ,جبرگرایی ,فلسفه تکنولوژی ,فلسفه اسلامی ,DO  - 10.22034/marefatfalsafi.2024.5000834
AB  - یکی از چالش‌های عرصه فیلسوفان علوم انسانی، رویکرد ارزش‌شناختیِ جبرگرایی در فلسفة تکنولوژی است. آیا انسان در اختیار تکنولوژی است یا تکنولوژی در اختیار انسان؟  این تحقیق قصد دارد با نگاهی عقلی، رویکرد جبرانگارانه در فلسفة تکنولوژی را با نگاه ارزش‌شناسی در پاسخ به سؤال‌های مزبور تحلیل، بررسی و نقد کند. بدین منظور، نخست، نسبت اراده‌گرایی و جبرگرایی از یک سو، و نسبت آن دو با ذات‌گرایی و ابزارگرایی سنجیده شده، سپس، در ضمن بررسی رویکرد مباشر و غیرمباشرِ جبرگرایانه به تکنولوژی، رابطة آن با ارزش‌ها تحلیل و بررسی شده است. در نقد نگاه جبری به تکنولوژی باید به وجود اعتباری تکنولوژی توجه کرد. از این رو، نمی‌تواند انسان‌ها را تحت تسخیر و تدبیر خود نگاه دارد. عدم توجه به لوازم منطقیِ اراده و اختیار انسان در نظام‌های اختیاربنیان مانند نظام‌های اخلاقی و حقوقی از دیگر اشکالات این رویکرد است. تحلیل و بررسیِ مزبور به ضمیمة پیش‌نیاز اتصاف به ارزش، یعنی صفت اکتسابی یا فعل اختیاری بودن، می‌تواند این نتیجه را به همراه داشته باشد که محصولات تکنولوژی نمی‌توانند همراه با ارزش تلقی شوند. در عین حال، اگر نسبت تکنولوژی به عنوان فعل فاعل مرید در نظر گرفته شود با توجه به نیات فاعل می‌تواند ارزش‌داوری شود.
UR  - https://marefatfalsafi.nashriyat.ir/node/5000834
L1  - ER  -