TY - JOUR ID - 2319 TI - تأمّلی بر «نظام احسن» از منظر حکمت متعالیه JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 4 LA - fa SN - 1735-4545 AU - Mohammad javad, AD - استادیار - مبانی نظری اسلام دانشگاه پیام نور قم AU - Askar, Dirbaz AD - دانشیار - دانشگاه قم Y1 - 2009 PY - 2009 VL - 6 IS - 2 SP - 71EP - 104قاعده امکان اشرف ,ملّاصدرا ,نظام احسن ,برهان لمّی ,برهان انّی ,علم عنایی ,حکمت متعالیه. ,DO - AB - «نظام احسن» یکی از مباحث مهم فلسفی است که در اندیشه فلاسفه اسلامی، به طور عام، و در دستگاه فلسفی ملّاصدرا، به طور خاص، جایگاه ویژه‏ای دارد. فلاسفه و دیگر دانشمندان همیشه این سؤال را در ذهن داشته‏اند که آیا نظام جهان موجود بهترین نظام است یا خیر؟ در آغاز، این‏طور به نظر می‏رسد که جهانِ عاری از هرگونه نقص و شرّ، همانا بهترین نظام است؛ از این‏رو، این سؤال مطرح می‏شود که چرا جهان حاضر چنین نیست؟ از طرف دیگر با پیشرفت علوم، و طرح نظریه‏های گوناگون، هر روز پرده‏ای از رازهای طبیعت برداشته می‏شود و معلوم می‏گردد که نظام جهان، از نظر علوم، بسیار پیچیده و دقیق است. بنابراین، از یک‏سو، دانشمندانْ خویش را با نظامی برتر رویارو می‏بینند و از سوی دیگر، وجود شرور و نقایصْ شبهه برتر نبودن نظام جهان را به ذهن می‏رساند. امّا فلاسفه با اثبات نظام احسن، و طرح مباحث مختلف در زمینه آن، این تعارض ظاهری را برطرف کرده‏اند. ملّاصدرا بر پایه نظام فلسفی خود ـ حکمت متعالیه ـ جهان هستی را برآمده از نظام ربّانی دانسته که در این صورت، دارای بهترین شکل ممکن است. در این مقاله، با توجه به جامع‏ترین کتاب فلسفی ملّاصدرا ـ که همان «اسفار اربعه» باشد ـ به بررسی دیدگاه او در این‏باره می‏پردازیم. UR - https://marefatfalsafi.nashriyat.ir/node/2319 L1 - ER -