TY - JOUR ID - 2297 TI - برهان‌های وجوب و امکان؛ و قاعده «ذوات الاسباب لاتعرف إلّا بأسبابها» JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 4 LA - fa SN - 1735-4545 AU - Askari, Soleymani Amiri AD - استاد - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) Y1 - 2007 PY - 2007 VL - 4 IS - 4 SP - 97EP - 118برهان لمّی ,ذوات الاسباب ,برهان انّی مطلق ,دلیل ,برهان وجوب و امکان. ,DO - AB - فیلسوفان و منطق دانان از یک سو، برهان را معطی علم یقینی دائمی می دانند، و از سوی دیگر، علم به ذوسبب را جز از راه سبب آن ممکن نمی دانند. آنان همچنین برهان را به «لم» و «ان مطلق» و «دلیل» تقسیم کرده و معتقدند: دلیل ـ در واقع ـ برهان نبوده و معطی یقین نیست. نیز فیلسوفان از راه علم به ممکنات (معلول) برهانی بر وجود واجب می آورند. بنابراین، اشکال می شود که برهان از راه علم به ممکنات از نوع دلیل است و یقین آور نبوده و اساسا واجب برهان پذیر نیست. برخی از فیلسوفان مانند شیخ الرئیس در پاسخ به این اشکال، برهان «وجوب و امکان» را نوعی برهان لمّی دانسته و برخی دیگر مانند بهمنیار و علّامه طباطبائی آن را برهان انّی مطلق تلقّی کرده اند. صدرالمتألّهین آن را نوعی دلیل یقین آور در برابر دلیلی که یقین آور نیست، دانسته است. UR - https://marefatfalsafi.nashriyat.ir/node/2297 L1 - ER -