مجرّد و مادي
سيدمحمود نبويان
چكيده
بحث از موجود «مجرّد و مادي»، يكي از بخش هاي عمده فلسفه اسلامي را به خود اختصاص داده است. ارائه تعريفي دقيق از «مجرّد» و «مادي»، اثبات وجود آنها، بيان انواعشان و ارتباط ميان موجودات مجرّد و مادي، از دغدغه هاي مهم فلاسفه در اين بخش از فلسفه به شمار مي رود.
در اين نوشتار، سعي شده است تا گزارشي اجمالي از ديدگاه فلاسفه مشّاء و اشراق نسبت به ماهيت موجودات مجرّد و مادي، بيان و سپس مورد ارزيابي واقع شود.
در ادامه، نظريه سومي ارائه شده و مؤيّدات عقلي و نقلي اين نظريه ذكر شده اند. نيز با عنايت به اينكه ظواهر برخي از تعابير نقلي بر اساس ديدگاه عده اي از متفكران با نظريه سوم در تعارض است، ضمن بيان آن ظواهر، آراء اين متفكران نيز مورد نقد قرار گرفته و در تعريف «مجرّد» و «مادي»، بر نظريه سوم، تأكيد شده است.
كليدواژه ها: مجرّد، مادي، فلسفه اسلامي، مشّاء، اشراق، هيولاي اولي، هيولاي ثانيه.
