الحاد

سال دوازدهم، شماره دوم - زمستان 1393

سيدفخرالدين طباطبايى[1]

يوسف دانشور نيلو[2]

چكيده

نوشتار پيش رو، شرح تقابل انديشه دو شخصيت معروف در دو حوزه الهيات و الحاد است. يكى از اين دو، ريچارد داوكينز، مى كوشد در كتاب «پندار خدا» از همه تخصص خود در حوزه زيست شناسى فرگشتى يارى بجويد و به بى خدايى و الحاد برسد و در نقطه مقابل، آليستر مك گراث، با تصنيف كتاب «پندار داوكينز» تلاش دارد به نقدى منصفانه از اين كتاب بپردازد و به مخاطبان نشان دهد كه علوم تجربى و به طور خاص، نظريه فرگشت با خداباورى در تنافى نيستند. نكته درخور توجه اينكه هر دو نفر در فضاى دانشگاه آكسفورد تنفس كرده و هر دو تجربه الحاد را از سر گذرانده اند؛ با اين تفاوت كه اولى هنوز با پافشارى بر الحاد خود، مشهورترين و پرارجاع ترين ملحد جهان شده، ولى دومى با وجود تخصص در علوم تجربى، از الحاد دست شسته و به مدافعى سرسخت براى خداباورى بدل گشته است.

كليدواژه ها: ريچارد داوكينز، آليستر مك گراث، علم تجربى، الحاد، دين، فرگشت، توهم.

الحاد، شك، يا ايمان؟
نقد و بررسي مقاله (پيش‌‌فرض بودن الحاد)اثر ميشل اسكريون
هادي صادقي
چكيده

ميشل اسكريون مقاله خود را با نگاهي كوتاه به مفهوم (ايمان) و ارتباط آن با (عقل) آغاز مي‌‌كند. به نظر او، ايمان حوزه‌‌اي در برابر عقل و مستقل از آن نيست و مي‌‌تواند مستند به شواهد باشد. توجيه ايمان زماني صورت مي‌‌پذيرد كه بتوان درستي اعتماد و ايمان را از راه‌‌هاي معمول اثبات كرد. وي پاسخ نتايج ابطال ادلّه را بررسي مي‌‌كند و مي‌‌گويد: در صورتي كه ادلّه خداشناسان ابطال شد، موضع معقولي كه مي‌‌توان گرفت الحاد است، نه لاادري‌‌گري. آن‌‌گاه در برابر شكّاكان به دسته‌‌بندي دعاوي بر مبناي ميزان شواهد مي‌‌پردازد. اسكريون در انتهاي مقاله، تركيب ادلّه را نقد مي‌‌كند و شرايطي براي تركيب ادلّه بيان مي‌‌دارد و معتقد است: اين‌‌كار در علوم تجربي امكان‌‌پذير است، اما با به‌‌كارگيري آن در الهيّات، چندان موافق نيست. نظريه اسكريون به تفصيل در چهار قسمت مورد بحث و بررسي قرار مي‌‌گيرد:
كليد واژه‌‌ها: ايمان، عقل، الحاد