تفسير الميزان

فصل‏نامه ‏اى علمى ـ پژوهشى در زمينه علوم فلسفى تابستان 1393

محمدعلى محيطى اردكان[1]

چكيده

علّامه طباطبائى، از فيلسوفان و مفسران برجسته شيعه، شعور همگانى موجودات را بر اساس ادله نقلى و عقلى پذيرفته و درصدد تبيين آن برآمده است. نويسنده با مراجعه به آثار علّامه طباطبائى و با محوريت تفسير الميزان، همراه با توصيف و تحليل ديدگاه ايشان درباره سريان ادراك در همه موجودات، بر اساس ادله نقلى و عقلى، به بررسى اين ديدگاه پرداخته است. به نظر مى رسد هرچند بر اساس آيات و رواياتى كه مرحوم علّامه بدانها استناد كرده، مى توان شعور همگانى موجودات را اثبات كرد، درستى تبيين و دليل عقلى ايشان بر مسئله، كانون ترديد است؛ علاوه بر اينكه به نظر مى رسد مدعاى ادله نقلى در مسئله شعور ماديات بيش از آن چيزى است كه علّامه طباطبائى بر اساس مبانىِ فلسفىِ خويش پذيرفته است. بنابراين ادله اصلى در اين بحث، ادله نقلى اند كه با توجه به تواتر معنوى نياز به بررسى سندى مستقل ندارند.

كليدواژه ها: علّامه طباطبائى، تفسير الميزان، شعور موجودات، عقل، نقل.