تصور

مباني تصور ذات الهي از ديدگاه علامه طباطبائي

سال پانزدهم، شماره سوم، پياپي 59، بهار 1397

سال انتشار: 
1
شماره مجله: 
59
شماره صفحه: 
79

صدق؛ حقيقت، گستره و چگونگى مطابقت (با تمركز بر ديدگاه برگزيده)

سال دهم، شماره چهارم، تابستان 1392، 11ـ38

محمد حسين زاده1

چكيده

افزون بر معيار صدق، تبيين و تحليل حقيقت آن نيز در عصر حاضر در سطحى گسترده در معرفت شناسى، كانون توجه قرار گرفته و نظريه هاى گوناگونى درباره آن ارائه شده است. در اين مقاله با تمركز بر ديدگاه برگزيده درباره نظريه مطابقى صدق و به منظور شرح آن، از ميان انبوه مباحث، ابتدا صدق خبرى (كلامى) و صدق مُخبرى را بررسى مى كنيم. در ادامه به قلمرو يا گستره صدق مى پردازيم و درباره اختصاص صدق يا كذب به قضايا و اتصاف ناپذيرى علوم حضورى و عدم اتصاف تصورات يا مفاهيم به آنها بحث مى كنيم. در پايان، پس از بيان اركان سه گانه صدق در نظريه مطابقى صدق، چگونگى تحقق نسبت مطابقت را از نگاه خود تبيين مى كنيم.

كليدواژه ها: صدق منطقى، علوم حضورى، حكايت، تصور، معلوم بالذات، محكى بالعرض، مكاشفيت، مطابقت، تصديق.

سال انتشار: 
10
شماره مجله: 
40
شماره صفحه: 
11

علم و ادراك و نحوه تشكيل آن

سال ششم، شماره دوم، زمستان 1387، 131ـ163

غلامرضا فدايي[203]

چكيده

اين مقاله با قبول موجودات جهان به عنوان موجودات عيني و واقعي و با قبول اينكه اشيا در فرديت خويش داراي تشخّص و تعيّن هستند و به عنوان اموري خارجي قلمداد مي‏شوند، و همچنين با قبول اينكه آنچه ما ادراك مي‏كنيم هماني است كه در خارج وجود دارد، به تبيين مراحل ادراك و ايجاد علم مي‏پردازد. اين مقاله شناخت واقعيت را متشكّل از پنج مرحله مي‏داند كه دو مرحله اول آن فارغ از هرگونه توصيف شناخت‏شناسي (معرفت) است و مقدّم بر تلاش ذهن براي استخدام كلمات و صفات براي توصيف ويژگي‏هاي نوعي واقعيات است. در واقع، آن چيزي كه در اولين برخوردهاي انسان با جهان مطرح مي‏شود صِرف موجوديت شي‏ء (پديده) و اين‏هماني آنچه با علم حضوري ادراك شده با واقعيت خارجي است. حضور اوليه موجودات خارجي در نزد نفس، همانند زماني است كه انسان هنوز زباني را جز زبان اشاره نياموخته است؛ ولي قطعا واقعيت خارجي را مي‏شناسد. در مرحله بعد، نام‏گذاري و سپس طبقه‏بندي براي سهولتِ بازيابي مطرح مي‏شود. زبان و منطق، در اين مرحله جاي مي‏گيرند.

 

كليدواژه‏ها: ادراك، علم، حضور، انطباع، تصور، هستي‏شناختي، معرفت، شناخت‏شناسي.

سال انتشار: 
6
شماره مجله: 
22
شماره صفحه: 
131

معرفت حصولي ويژگي‏ها، اقسام و تمايزها

سال پنجم، شماره دوم، زمستان 1386، 142ـ97

محمّد حسين‏ زاده[282]

چكيده

در اين نوشتار، پس از بررسي اين مبحث كه تقسيم معرفت به حضوري و حصولي قياسي است، اينمسئله مطرح مي‏شود كه آيا مغايرت علم حضوري و حصولي اعتباري است يا حقيقي؟ سپسنويسنده به بررسي ويژگي‏هاي معرفت‏شناختي علم حصولي مي‏پردازد و بدين نتيجه رهنمونمي‏شود كه «حكايت» مقوّم علم حصولي و ذاتي تصور و تصديق است. آن‏گاه به پاسخ اين پرسشمي‏پردازد كه حكايت شأني مفاهيم يا تصورات چگونه با ذاتي دانستن حكايت براي آنها سازگاراست؟

در ادامه، اقسام علم حصولي و تقسيم اوليه آن به تصور و تصديق، و حقيقت تصور و تصديقبررسي مي‏شود و تمايز تصور و مفهوم و معنا، و رابطه تصديق و قضيه و رابطه اعتقاد، باور، ايمان،پذيرش و ديگر واژه‏هاي همگن با تصديق، مورد توجه قرار مي‏گيرند.

كليدواژه‏ها: حكايت، تصور، تصديق، باور، اعتقاد، محكي بالذات، محكي بالعرض، تصور،معنا، مفهوم، خطاپذيري.

سال انتشار: 
5
شماره مجله: 
18
شماره صفحه: 
97
محتوای تغذیه