هرمنوتيك

بررسي مباني خداشناختي هرمنوتيك قرآني در انديشة علامه طباطبائي

سال شانزدهم، شماره سوم، پياپي63، بهار 1398

سوسن نريماني / دانشجوي دكتري دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان    s.narimani@ikiau.ac.ir
مرتضي براتي / استاديار فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه آزاد اسلامي واحد دامغان    mortezabarati@chmail.ir
ابراهيم باغشني / سطح چهار حوزه علميه قم    ebrahim.baghshani@gmail.com
دريافت: 27/09/97                  پذيرش: 20/02/98
چکيده
هرمنوتیک به‌مثابه دانشی که به فرایند فهم یک اثر می‌پردازد، دارای سه مکتب مهم است: 1. هرمنوتیک کلاسیک، 2. هرمنوتیک فلسفی، 3. هرمنوتیک مدرن. در این میان، هرمنوتیک قرآنی به‌مثابه دانشی که به واکاوی فرایند فهم قرآن کریم می‌پردازد، از یک سلسله مبانی خداشناختی، انسان‌شناختی و قرآن‌شناختی برخوردار است و اصول آن با مبانی هرمنوتیک فلسفی تقابل آشکار دارد. نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به واکاوی مبانی خداشناختی هرمنوتیک قرآنی در اندیشه علامه طباطبائی می‌پردازد. از رهگذر این جستار، مشخص می‌شود که سه آموزه «حکمت الهی»، «علم الهی» و «تکلم الهی»، مبانی خداشناسانه هرمنوتیک قرآنی را تشکیل داده، هرکدام آنها بیانگر اصولی از مبانی هرمنوتیک قرآنی بوده و تأثیر مستقیمی در فرایند فهم قرآن کریم دارند.
کلیدواژه‌ها: هرمنوتیک، تفسیر، هرمنوتیک فلسفی، هرمنوتیک قرآنی، علامه طباطبائی.


سال انتشار: 
16
شماره مجله: 
63
شماره صفحه: 
129

روش شناسى نفى روش در هرمنوتيك فلسفى گادامر

 سال يازدهم، شماره دوم، زمستان 1392، 107ـ128

محمدحسين مختارى*
مهدى سرلك**

چكيده

هرمنوتيك فلسفى يكى از مهم ترين رويكردهاى هرمنوتيكى است كه مارتين هايدگر آن را پايه ريزى و تبيين كرد و هانس جورج گادامر آن را تدوين كرد و توسعه بخشيد. گادامر كه شاگرد خصوصى هايدگر بود، در معروف ترين اثرش در هرمنوتيك به نام حقيقت و روش به تحليل و نقدى گسترده و پرمحتوا از انديشه هرمنوتيك روشى پرداخت. هرمنوتيك روشى، بر ارائه اصول و قواعد و روش شناسى تفسير صحيح متون همت مى گمارد؛ اما گادامر بنيان هرمنوتيكى خود را بر نفى روش و پديدارشناسى فهم وجودى استوار مى سازد و با اتكا بر اصول هرمنوتيكى خود، الگوى مفاهمه ديالكتيكى را ارائه مى دهد.
     اين نوشتار، كيفيت ابتناى فلسفه هرمنوتيكى گادامر بر نفى روش را توصيف و تحليل مى كند تا از اين رهگذر بتواند علاوه بر تبيين «مفاهمه ديالكتيكى مبتنى بر پرسش و پاسخ» به منزله روش بديل گادامر در نفى روش، فرصتى براى بررسى اين روش در اختيار قرار دهد و روشن خواهد شد كه الگوى وى، داراى مشكلات پرشمارى از قبيل ابهام، دور و تسلسل است.

كليدواژه‌ها: هرمنوتيك، هرمنوتيك فلسفى، گادامر، روش، روش شناسى.
 


*   استاديار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس‏‌سره.                                                  mokhtarimh14@yahoo.co.uk
**   سطح سه حوزه علميه قم.                                                                                                      Sarlack12@yahoo.com
دريافت: 23/7/91               پذيرش: 16/5/92

سال انتشار: 
11
شماره مجله: 
42
شماره صفحه: 
107
محتوای تغذیه