اعتبار

تبيين اعتبار حسن و قبح در نظام اعتباريات علامه طباطبائي و راهکاري درون‌ساختاري براي گريز از نسبيت اخلاقي

سال بيستم، شماره دوم، پياپي 78، زمستان 1401، ص 111ـ128

نوع مقاله: پژوهشي
احمد فاضلي/ استاديار گروه فلسفه اخلاق دانشگاه قم     Ahmad.fazeli@gmail.com
* محمد تاجيک چوبه/ دانشجوي دکتري فلسفه اخلاق دانشگاه قم     Mohtajik110@gmail.com

سال انتشار: 
1401
دوره: 
20
شماره مجله: 
78
شماره صفحه: 
111

تبيين فلسفي ضرورت و چرايي صدور اعتبار

سال شانزدهم، شماره سوم، پياپي63، بهار 1398

عبدالله فتحي / استاديار گروه فلسفه مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    abdollahfathy@yahoo.com
علي عباسي / عضو هيئت علمي جامعة المصطفي العالميه    
دريافت: 21/05/97                  پذيرش: 11/12/97
چکيده
ما در اقیانوسی از امور اعتباری زندگی می‌کنیم؛ امور خاصی مانند پول، بانک، تورم، سنت‌های اجتماعی، دانشگاه، رئیس‌جمهور و قوانین که از واقعیت‌های عینی و فیزیکی نیستند و ویژگی‌های فیزیکی ندارند. تلقی عمومی از این واقعیت‌ها آن است که انسان‌ها این امور را ایجاد مي‌کنند، اما پرسش مهمی که در این باب مطرح می‌شود، این است که چرا موجودی مثل انسان، دست به ایجاد چنین اموری می‌زند؟ آیا انسان نمی‌تواند بدون اعتبار این امور، به اهداف خود برسد؟ این مسئله در اندیشه هر دو متفکر صاحب‌مکتب در حوزه امور اعتباری، یعنی علامه طباطبائی و جان سرل مطرح می‌شود که چرا انسان‌ها در زندگی خود اموری همچون پول، ازدواج، ملکیت، بانک و سازمان را ایجاد یا ابداع کرده‌اند و جایگاه این امور در فرایند تحقق عمل انسانی چیست؟ در این نوشتار، برای پاسخ به این پرسش، ابتدا اندیشه علامه و سرل در این زمینه بررسی، و سپس چهار تحلیل نو از چرایی و ضرورت صدور اعتبار بیان می‌شود.
کلیدواژه‌ها: اعتبار، امور اعتباری، فعل ذهنی، چرایی و ضرورت اعتبار، جهان ـ ذهن.

سال انتشار: 
16
شماره مجله: 
63
شماره صفحه: 
11

تحليلي نو از ويژگي‎هاي هستي‌شناختي عمل ذهني اعتبار

سال پانزدهم، شماره چهارم، پياپي 60، تابستان 1397

عبدالله فتحی / استاديار گروه فلسفه مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره    abdollahfathy@yahoo.com
مجتبی مصباح / دانشیار گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره    m-mesbah@Qabas.net
دريافت: 30/06/96                  پذيرش: 8/2/97
چکیده
گزاره‌های ناظر به امور رایج زندگی، دربردار‎نده‌ امور خاصی همچون آدرس، خانه، پول، حساب بانکی، حوزه، دانشگاه، رئیس‎جمهور، تورم و قانون هستند که در زمره واقعیت‎های عینی مثل اوصاف وجودی اشیا قرار ندارند. در ادبیات فلسفه اسلامی، این امور را امور اعتباری نامیده‌اند و معمولاً هیچ واقعیت وجودشناختی‌ای برایشان قائل نیستند؛ اما پرسش‎های فلسفی جدی و حل‎نشده‌ای در این ‌باره مطرح است. در میان این پرسش‌ها دو چیز به‎روشنی از یکدیگر قابل تمییز است: یکی اعتبار به عنوان فعلی که منشأ تحقق امور اعتباری است و دیگری خود امور اعتباری. در این مقاله، بخشی از مباحث مربوط به اعتبار بررسی می‎شود. مسئله‌ اصلی مقاله این است که اعتبار، چه ویژگی‎های هستی‎شناختی‎ای دارد؟ در ذیل این پرسش، به مسائل فرعی‌تری همچون نسبت این فعل و آگاهی، مادی یا مجرد بودن آن و نیز چیستی غایت آن پرداخته شده است.
کلیدواژه‌ها: اعتبار، امور اعتباری، فعل ذهنی، قصد، آگاهی، حیث التفاتی، زمینه و محتوای اعتبار.

 


 

سال انتشار: 
15
شماره مجله: 
60
شماره صفحه: 
9

چيستى اعتبار از نظر آيت‏اللّه محمدحسين غروى اصفهانى

سال دهم، شماره سوم، بهار 1392، 55ـ77

سيدمحمود نبويان1

چكيده

مسئله اعتباريات از مسائل مهم در قلمرو مباحث فلسفه هاى مضاف به ويژه فلسفه حق، فلسفه سياست، فلسفه حقوق و فلسفه اخلاق است. حقيقت اعتبار و امور اعتبارى، تمييز ميان معانى گوناگون آن و نيز رابطه ميان اعتبار و انشا، اعتبار و تنزيل، انواع اعتباريات، اعتباريات و واقعيت و همچنين مسئله صدق و كذب در اعتباريات، از مهم ترين مباحثى اند كه در بحث اعتباريات بايد بدانها پرداخت. انديشمندان بسيارى به مسائل يادشده پرداختند و مباحث ارزشمندى را ارائه داده اند؛ اما دو تن از متفكران برجسته مسلمان، يعنى مرحوم اصفهانى و علّامه طباطبائى، دقيق ترين مباحث را در اين حوزه مطرح كرده اند. در اين نوشتار ديدگاه مرحوم محمدحسين غروى اصفهانى را درباره مسئله اعتباريات توضيح داده ايم.

كليدواژه ها: اعتبار، انشا، صدق و كذب، تنزيل، واقعيت، محمدحسين غروى اصفهانى.

سال انتشار: 
10
شماره مجله: 
39
شماره صفحه: 
55

چيستى اعتبار نزد علّامه طباطبائى

سال نهم، شماره دوم، زمستان 1390، 115ـ146

سيدمحمود نبويان*

چكيده

مسئله اعتباريات از مسائل مهم در قلمرو فلسفه‏هاى مضاف به ويژه فلسفه حق، فلسفه سياست، فلسفه حقوق و فلسفه اخلاق است. حقيقت اعتبار و امور اعتبارى، تمييز ميان معانى گوناگون آن، ضرورت اعتبار، نخستين اعتبار، انواع اعتباريات، و سرانجام رابطه اعتباريات و صدق و كذب از مهم‏ترين مباحثى هستند كه در بحث اعتباريات بايد كانون توجه باشند.

انديشمندان بسيارى درباره مسائل مزبور مباحثى ارزشمند مطرح كرده‏اند؛ اما دو تن از متفكران برجسته مسلمان، يعنى مرحوم غروى اصفهانى و علّامه طباطبائى دقيق‏ترين مباحث را در اين حوزه انجام داده‏اند. اين نوشتار، شرح و بررسى ديدگاه علّامه طباطبائى درباره مسئله اعتباريات را عهده‏دار است.

كليدواژه‏ها: اعتبار، صدق و كذب، ملاك اعتبارى بودن و واقعيت.

سال انتشار: 
9
شماره مجله: 
34
شماره صفحه: 
115
محتوای تغذیه