فصل نامه اى علمى ـ پژوهشى در زمينه علوم فلسفى بهار 1395
محمدحسن فاطمى نيا / دانشجوى دكترى فلسفه مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره fatemizxc@yahoo.com
عسكرى سليمانى اميرى / دانشيار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره soleimani@hekmateislami.com
دريافت: 17/11/93 پذيرش: 25/7/94
چكيده
اين پژوهش درباره يكى از احكام هستى شناختى ادراك حسى است. نگاه هستى شناسانه به ادراك حسى احكامى دارد؛ از آن جمله (كه شايد مهم ترين آن نيز به شمار مى آيد)، مجرد يا مادى و فيزيكى بودن ادراك است و از بين انواع ادراك، ادراك حسى به دليل ارتباط مستقيم با خارج، بيشتر در مظان مادى و فيزيكى بودن است؛ لذا در اين پژوهش مى كوشيم نظريات مادى بودن ادراك حسى را رد كنيم. براى رسيدن به مقصود، مسئله را از دو ديدگاه حصولى و حضورى بررسى كرده ايم، و براى جلوگيرى از اطاله، از سويى ديدگاه مؤسسان سه مكتب مشاء، اشراق و حكمت متعاليه و از سوى ديگر ديدگاه روان شناسان احساس و ادراك را محور قرار داده ايم و از امور ديگر چشم پوشى كرده ايم. حاصل اين تتبع آن است كه قول ابن سينا و روان شناسان و فيزيولوژيست ها در ادراك حسى به مادى بودن آن مى انجامد و به دليل نقدهاى فراوان، مردود است، و قول اشراقيون كه قايل به حضورى بودن ادراك حسى اند و قول پيروان صدرالمتألهين كه به حصولى بودن ادراك حسى معتقدند، هر دو به تجرد ادراك مزبور مى انجامد و مورد تأييدند.
كليدواژه ها: ادراك حسى، فيزيكى، مجرد، مغز، ذهن، هستى شناسى علم.
