معقولات ثانى فلسفى

بررسى تطبيقى معقول ثانى فلسفىدر انديشه سهروردى و صدرالمتألهين

فصل نامه اى علمى ـ پژوهشى در زمينه علوم فلسفى پاييز 1394

مريم حسن پور / كارشناس ارشد فلسفه و كلام اسلامى دانشگاه علّامه طباطبايى              m.hasanpour1364@yahoo.com
محمد پورعباس / دانشجوى دكترى معارف اسلامى دانشگاه علّامه طباطبايى              mpoor30@yahoo.com
قدسيه اكبرى / عضو هيئت علمى دانشگاه سیستان و بلوچستان
دريافت: 25/8/93               پذيرش: 19/5/94

چكيده

سهروردى با تمسك به قاعده «ما لزم من وجوده تكرّره فهو اعتبارى» مفاهيم فلسفى و مفاهيم منطقى  هر دو را ذهنى صرف قلمداد مى كند و معتقد است مفاهيم فلسفى همچون مفاهيم منطقى، هم  عروض ذهنى دارند و هم اتصاف ذهنى. در مقابل، فلاسفه مشهور پس از وى معتقدند مفاهيم فلسفى  گرچه داراى عروض ذهنى اند، اتصافشان خارجى است. صدرالمتألهين نيز در نگاه آغازين ديدگاه  مشهور را مى پذيرد، اما در نگاه نهايى اش معتقد است مفاهيم فلسفى هم عروض خارجى و هم  اتصاف خارجى دارند. بنابراين مفاهيم فلسفى گرچه داراى تحقق خارجى اند وجودشان انضمامى  نيست، بلكه از «وجود اندماجى» برخوردارند.

كليدواژها: معقولات اولى، معقولات ثانى منطقى، معقولات ثانى فلسفى، سهروردى،  صدرالمتألهين.

سال انتشار: 
13
شماره مجله: 
49
شماره صفحه: 
53

موانع حكم ‏پذيرى حقيقت هستى

سال يازدهم، شماره سوم ، بهار 1393

حسين عشاقى : استاديار پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى.    oshshaq@yahoo.com

دريافت: 23/4/92               پذيرش: 14/12/92

چكيده
پيش‏تر در مقاله «حكم‏ ناپذيرى وجود» با براهينى اثبات كرديم كه هستى (به‏معناى مطلق واقعيت)، حكم ‏پذير نيست، و ممكن نيست كه حكمى داشته باشد؛ بنابراين نمى ‏توان موضوع فلسفه اولى را هستى (به ‏معناى مطلق واقعيت با تعابير گوناگونش) قرار داد. اينك در اين مقاله كه در امتداد و ادامه همان مقاله است. در تلاشيم تا موانعى را كه از حكم ‏پذيرى هستى و موضوع فلسفه شدن آن جلوگيرى مى‏ كنند، روشن سازيم. در مجموع چهار مانع را در اين مقاله بيان كرده‏ايم كه عبارت‏اند از: 1. كثرت‏ناپذيرى وجود، 2. امتناع عروض بر حقيقت هستى، 3. امتناع عروض «واجب بالذات» و «ممتنع بالذات» بر هستى، 4. بى‏ مرزى حقيقت هستى. هدف اين پژوهش پيش‏رو اين است كه با ارائه موانع حكم‏ پذيرى هستى (به‏ معناى مطلق واقعيت) روشن سازيم كه موضوع فلسفه اولى، هستى (به‏ معناى مطلق واقعيت با تعابير گوناگونش) نيست.

كليدواژه ‏ها: حقيقت وجود، واقعيت مطلق، موضوع فلسفه، حكم ‏ناپذيرى وجود، احكام وجود، وحدت وجود، معقولات ثانى فلسفى.
 

سال انتشار: 
43
شماره مجله: 
3
شماره صفحه: 
85
محتوای تغذیه